TRANSPLANTACJA – Jestem na TAK!

Czym jest transplantacja?

Transplantacja (inaczej donacja, przeszczepienie) jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych. To operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Jeden dawca może uratować życie wielu osób!

Co można przeszczepić?

Można przekazać następujące narządy:

• serce,
• płuca,
• wątrobę,
• nerki,
• trzustkę i wyspy trzustkowe,
• jelito cienkie.

Wykonuje się także przeszczepienia:

• komórek (krwiotwórczych, szpiku kostnego),
• i tkanek (rogówek, kości, chrząstek, ścięgien, więzadeł, skóry, naczyń krwionośnych, zastawek serca).

Bezpieczeństwo i etyka

Procedury transplantacyjne w Polsce są ściśle kontrolowane i etyczne. Przeszczepy wykonują wykwalifikowane zespoły medyczne zgodnie z prawem i z poszanowaniem woli dawcy.

Organizacją i kontrolą przeszczepów w Polsce zajmuje się Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji „Poltransplant”.

Kto może zostać dawcą?

Dawca zmarły – osoba, u której stwierdzono śmierć mózgu lub nieodwracalne zatrzymanie krążenia, a także dawca żywy – zazwyczaj bliski krewny biorcy (np. w przypadku przeszczepu nerki lub segmentu wątroby).

Zasada domniemanej zgody

Jeżeli osoba nie wyraziła za życia sprzeciwu, po jej śmierci można pobrać komórki, tkanki i narządy. Nie można jednak tego zrobić, jeśli członkowie rodziny poinformują personel medyczny, że w ich obecności dawca za życia nie zgodził się na przeszczep jego narządów.

Wyrażenie woli zostania dawcą

Istnieje możliwość zarejestrowania się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych. Można też nosić bransoletki bądź karty dawcy potwierdzające zgodę.

Zgłoszenie sprzeciwu

Sprzeciw wyraża się w formie:

• wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich,
• oświadczenia pisemnego opatrzonego własnoręcznym podpisem,
• oświadczenia ustnego złożonego w obecności co najmniej dwóch świadków, potwierdzonego przez nich pisemnie.

W przypadku osób małoletnich decydują rodzice lub opiekunowie prawni. Osoba powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw.

Oddaj szpik i pomóż już teraz!

Pomóż w walce z nowotworami krwi - zgłoś się do Fundacji DKMS i zostań potencjalnym dawcą szpiku! Dla wielu chorych jedyną szansą na życie jest przeszczepienie szpiku lub komórek macierzystych od niespokrewnionego dawcy.

Pobieranie narządów do celów naukowych

Część narządów lub tkanek pobranych po śmierci jest wykorzystywana do:

• badań medycznych i biologicznych (np. rozwój terapii),
• kształcenia studentów medycyny (np. na zajęciach anatomii),
• testowania nowych metod leczenia lub technologii medycznych.

Podstawy prawne

Zgodnie z polskim prawem (ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów):

1. Wymagana jest wyraźna zgoda dawcy za życia na wykorzystanie jego narządów do celów naukowych lub dydaktycznych po jego śmierci.
   Domniemana zgoda nie dotyczy celów naukowych.
2. Zgoda powinna być:
• pisemna, podpisana przez dawcę za życia,
• zarejestrowana lub przechowywana przez bliskich (np. w testamencie, deklaracji woli).
3. W przypadku braku zgody zmarłego, nie można pobrać narządów ani tkanek do badań lub nauki, nawet za zgodą rodziny.

Kto może prowadzić takie działania?

Jedynie uprawnione instytucje medyczne i naukowe (np. uczelnie medyczne, instytuty badawcze).

Proces pobierania i wykorzystania materiału biologicznego musi być zgodny z zasadami bioetyki, prawa i szacunku dla zmarłego.

Więcej informacji

poltransplant.org.pl
pacjent.gov.pl
www.dkms.pl

Podaruj życie - niech Twój ostatni uczynek będzie dobry.